شهر تاریخی بلقیس؛دومین بنای گلی ایران ، تصاویر - ناق

به گزارشخبرنگاران: شهر بلقیس در 3 کیلومتری جنوب غربی شهر اسفراین در استان خراسان شمالی قرار گرفته و وسعتی بیش از 180 هکتار دارد. این مجموعه تاریخی شامل بقایای یک ارگ و خندق های اطراف آن، برج و بارو، منار تپه، آب انبار، بازار، کاروانسرا، یخدان و گورستان است.

بیشتر آنچه که اکنون در این شهر تاریخی باقی مانده، آثار و بقایایی است که به دوره صفوی نسبت می دهند، اما شواهد و یافته های جدید تاریخی حاکی از آن است که دیرینگی شهر تاریخی بلقیس در شهرستان اسفراین به قرن دوم اسلامی می رسد. ارگ آخرین بار توسط افغان ها به تصرف درآمد و به طور کامل تخریب شد، اما با این وجود خانواده هایی به طور مستقل تا اواخر قاجار در این مکان زندگی می نموده اند.

می گویند ارگ بلقیس اسفراین پس از ارگ بم دومین بنای گلی ایران است که بر اساس اصول معماری ساسانی ساخته شده و مهم ترین مصالح به کار رفته در آن خشت و گل است.

این کهندژ که اصلی ترین قسمت به جامانده از شهر تاریخی بلقیس محسوب می گردد دارای 29 برج بوده که ارتفاع هر کدام از آن ها حدود 11 متر است و این 29 برج از هر سو با خندق احاطه شده اند.

طی کاوش سال 86 در شهر بلقیس سفال هایی شبیه سفال های نیشابور قدیم کشف شد که به سفال های مرو و سمرقند شباهت زیادی داشت و احتمال وجود تمدن در قرون دوم هجری را در این منطقه قوت می داد.

تاریخ نگاران و محققان براین باورند که شهر بلقیس در دشت اسفراین ویرانه های شهر قرون وسطایی اسفراین است که در گذشته مهرجان نام داشته، شهری بسیار آباد بوده با جمعیتی زیاد و اقتصاد پر رونقی داشته است اما در گذر تاریخ رونق و اعتبار خود را از دست داده و به شهری مرده تبدیل شده است. در حدود 44 سال پیش با انتشار اخبار کاوش های غیر مجاز و ناشیانه که آسیب جدی به آثار تاریخی را به دنبال داشت یک هیات از باستان شناسان تحت نظر سازمان ملی حفاظت از آثار باستانی در محل خرابه شهر بلقیس اسفراین آغاز به گمانه زنی برای معین محدوده محوطه اصلی این شهر و جهت عبور لوله های آبرسانی کردند. در نتیجه این اقدامات محدوده شهر باستانی بلقیس معین و علامت گذاری شد.

مورخان و جغرافی دانان اسلامی از اسفندیار پسر گشتاسب به عنوان بنیان گذار این شهر نام برده اند. الحاکم مؤلف تاریخ نیشابور از تعلق خاطر قباد (کواذ) ساسانی به آن یادنموده و نوشته که قباد اسفراین را مهرجان خطاب می نموده است.

فرق اصلی این قلعه با قله های دیگر ایران در این است که این قلعه در دشتی مسطح قرار گرفته نه در بلندی و بر روی کوه! و برای حفاظت بیشتر از آن خندقی اطراف آن ساخته اند که در حال حاضر جز در شمالی قلعه، که نشانه های از آن باقی مانده بقیه قسمت های آن پر شده است.

بهترین زمان برای بازدید از این یادگار تاریخی و سفر به شهر اسفراین فصل بهار تا نیمه پاییز است. بنابراین باید به خراسان شمالی، و شهرستان اسفراین سفر کرد. اگر با خودروی شخصی از تهران به سمت شهر بلقیس اسفراین حرکت کنید بعد از طی تقریبا 770 کیلومتر و گذر از سمنان، دامغان، شاهرود و سبزوار پایان به اسفراین می رسید. اما اگر تمایل دارید با اتوبوس به اسفراین بروید از پایانه جنوب تهران می توانید با اتوبوس سبزوار به این شهر رفته و بعد به راحتی به اسفراین برسید. راه سوم هم سفر باهواپیما است و پروازهایی که از تهران به سمت سبزوار انجام می گردد یکی دیگر از گزینه ها و جهتهای دسترسی است.