مروری بر ظهور و سقوط مهم ترین رقبای اندروید در یک دهه اخیر - ناق

برخی از این سیستم عامل ها، راه را برای اندروید هموار کردند و الهام بخش برخی از ویژگی های جذاب این پلتفرم بوده اند. برخی دیگر از این رقبای اندروید و iOS خیلی دیر وارد عمل شدند و به این نتیجه رسیدند که به چالش کشیدن پلتفرم های تثبیت شده کار اصلا راحتی نیست. اگرچه طی این سال ها شمار زیادی از رقبای اندروید پدیدار شده اند، اما در هر صورت در این مطلب به تعدادی از مهم ترین و بهترین آن ها می پردازیم.

بلک بری 10

بلک بری 10 (یا BB10) در سال 2012 به عنوان جانشین سیستم عامل منسوخ Blackberry OS (BBOS) معرفی شد. چند ماه بعد از این معرفی، گوشی های بلک بری Z10 و Q10 همراه با این سیستم عامل روانه بازار شدند. از بین ویژگی های جذاب این پلتفرم می توانیم به سیستم ناوبری شهودی و هاب بلک بری اشاره کنیم که تمام نوتیفیکیشن ها، تماس ها و پیام ها را در یک اپلیکیشن قرار می داد.

بلک بری طی چند سال بعدی چند گوشی مبتنی با این سیستم عامل را عرضه کرد ولی در نهایت شکست را پذیرفت. BB10 در برابر سیستم عامل اندروید و iOS نتوانست توجه زیادی را جلب کند و آخرین نسخه این سیستم عامل در سال 2015 به نام بلک بری Leap معرفی و عرضه شد. در سال 2017، مدیران این شرکت گفتند که BB10 تا سال 2019 مورد پشتیبانی قرار می گیرد و برند بلک بری هم به کمپانی چینی TCL واگذار شد.

بعد از اعلام خبر کنار گذاشتن سیستم عامل BB10، چندین سرویس شامل اپ استور Blackberry World، سایت Blackberry Travel و سرویس تماس ویدیویی Playbook به تدریج تعطیل شدند. البته به کاربران بلک بری وعده داده شد که زیرساخت های مهم و سرویس های اصلی هم بعد از پایان سال 2019 تا اطلاع ثانوی مورد پشتیبانی قرار می گیرند. اولین گوشی TCL مبتنی بر برند بلک بری با نام KeyOne معرفی شد که یک گوشی اندرویدی محسوب می شود. البته این نخستین گوشی بلک بری مجهز به اندرویدی به شمار نمی رود زیرا خود کمپانی بلک بری هم در سال 2015 از گوشی اندرویدی Priv رونمایی کرده بود.

اگرچه سیستم عامل های BB10 و BBOS به آخر خط رسیده اند، ولی به لطف عرضه گوشی های بلک بری توسط کمپانی TCL که با وجود سیستم عامل اندروید برخی از نرم افزارهای بلک بری مانند Blackberry Hub در آن ها تعبیه شده، همچنان برخی از رویکردها و امکانات نرم افزاری این شرکت به زندگی خود ادامه می دهند. در نهایت باید بگوییم که BB10 سیستم عامل موبایل خوبی بود که در نهایت نتوانست به رقیب قدری برای اندروید و iOS تبدیل شود.

Firefox OS

سیستم عامل فایرفاکس در بین رقبای اندروید موجود در این فهرست احتمالا ناامیدکننده ترین گزینه محسوب می شود. این سیستم عامل در سال 2013 عرضه شد و از لحاظ تجاری فقط برای حدود 3 سال حضور داشت. نام این سیستم عامل در ابتدا Boot to Gecko بود. از آنجایی که تمرکز آن معطوف به اپلیکیشن های تحت وب بود، فایرفاکس تصمیم گرفت از نام موتور وب خود یعنی Gecko برای نام گذاری سیستم عامل موبایل خود استفاده کند. در نهایت نام آن به Firefox OS تغییر پیدا کرد. اولین گوشی های مبتنی بر این پلتفرم در کشورهای برزیل، لهستان، پرتغال، اسپانیا و ونزوئلا روانه بازار شدند.

در سال 2014، گوشی های مجهز به Firefox OS در بازار آمریکا عرضه شدند و تا پایان این سال، کمپانی موزیلا گفت که 14 گوشی مبتنی بر این سیستم عامل در نزدیک به 30 کشور به دست کاربران رسیده اند. فقط یک سال بعد، موزیلا خبر توقف توسعه و فروش گوشی های Firefox OS را گفت. چند ماه پس از این تصمیم، موزیلا رسما خبر تعطیلی پروژه را منتشر کرد و از تصمیم خود برای تمرکز بر اینترنت اشیاء خبر داد که البته این پروژه هم عمر چندانی نداشت.

موزیلا هیچ وقت نمی خواست سیستم عامل خود را به عنوان یکی از رقبای همه فن حریف اندروید مطرح کند. این شرکت به این نتیجه رسیده بود که در بین گوشی های هوشمند ارزان قیمت فرصتی پدیدار شده و می خواست Firefox OS این خلأ را پر کند. مانند Chrome OS شرکت گوگل، سیستم عامل فایرفاکس هم بر مبنای اپلیکیشن های تحت وب طراحی شده بود. همین رویکرد به توسعه دهندگان اجازه می داد که راحت تر از گذشته با بهره گیری از تکنولوژی هایی مانند جاوا اسکریپت، HTML5 و CSS اپلیکیشن های موردنظر خود را توسعه دهند.

متأسفانه، این سیستم عامل از لحاظ ویژگی های جذاب متنوع حرف زیادی برای گفتن نداشت و علاوه بر ناپایدار بودن، باید به ضعف گسترده گوشی های مبتنی بر این سیستم عامل هم اشاره کنیم. و در ضمنً از آنجایی که موزیلا بازار کشورهای در حال توسعه را هدف قرار داده بود، این گوشی ها نمی توانستند درآمد زیادی را به ارمغان بیاورند و بیشتر کاربران ساکن این کشورها، استفاده از گوشی های اندرویدی را ترجیح می دادند. به طور کلی، موزیلا برای توسعه Firefox OS تلاش زیادی کرد. اما اگر صادقانه اظهارنظر کنیم، از یک شرکت غیرانتفاعی که هیچ تجربه ای در توسعه سیستم عامل ندارد، نمی توان انتظار بیشتری داشت.

در آخر باید به میراث این سیستم عامل اشاره کنیم. بعد از این اتفاق، Firefox OS به یک پروژه متن باز بدل شد و سپس بر مبنای آن، سیستم عامل KaiOS به وجود آمد که در زمینه کاری خود سیستم عامل بسیار پیروزی به حساب می آید و البته نمی خواهد به عنوان یکی از رقبای اندروید یا iOS مطرح شود.

سیستم عامل KaiOS چیست و چرا تعداد زیادی از گوشی ها مبتنی بر آن هستند؟

تایزن

بنیاد لینوکس در ابتدا در سال 2011 سیستم عامل تایزن را به عنوان جانشینی برای MeeGo توسعه داد که MeeGo نتیجه تلاش مشترک یک ساله اینتل و نوکیا بود. بعد از شکل گیری چارچوب اصلی، سامسونگ و اینتل مدیریت توسعه پروژه را بر عهده دریافتد. هدف از توسعه این پلتفرم تنها معطوف به گوشی ها نبود بلکه این شرکت ها قصد داشتند پلتفرم همه فن حریفی برای لپ تاپ ها، تبلت ها، تلویزیون های هوشمند و سیستم سرگرمی اتومبیل ها توسعه دهند.

بعد از دو سال توسعه، سامسونگ گفت که در سال 2013 چندین گوشی مبتنی بر سیستم عامل تایزن را روانه بازار می کند و در ضمنً گفت دیگر سیستم عامل اختصاصی این شرکت یعنی Bada با تایزن ادغام می شود. از آن زمان، تقریباً تمام ساعت های هوشمند سامسونگ از تایزن بهره می برند و در این میان می توانیم به عرضه چند گوشی هوشمند و گجت های هوشمند خانگی مبتنی بر تایزن اشاره کنیم.

اگرچه سیستم عامل تایزن در زمینه ساعت ها و تلویزیون های هوشمند پیروزیت قابل توجهی برای سامسونگ به ارمغان آورده، ولی برای گوشی های هوشمند هیچ وقت نتوانست به عنوان یکی از رقبای قدر اندروید تبدیل شود. در رابطه با مهم ترین تفاوت این سیستم عامل با دیگر گزینه های موجود در این فهرست باید بگوییم که سامسونگ همچنان مشغول توسعه تایزن برای گوشی های هوشمند است.

آخرین گوشی مبتنی بر تایزن در اواسط 2017 با نام Z4 معرفی شد و به خصوص با توجه به مشکلاتی که تحریم آمریکا برای هواوی پدید آورده، احتمالا سامسونگ به این راحتی ها توسعه تایزن مربوط به گوشی های هوشمند را رها نمی کند. زیرا شرکت بزرگی مانند سامسونگ باید برای هر شرایطی آماده باشد تا در صورت قرار دریافت در موقعیت مشابه هواوی بتواند روی پای خود بایستد.

هرچند این سیستم عامل همچنان در دست توسعه قرار گرفته است، ولی از آنجایی که طی یک دهه اخیر سامسونگ تلاش کرد آن را به عنوان یکی از رقبای اندروید مطرح کند و در این زمینه با شکست روبرو شد، نام تایزن را در این فهرست قرار دادیم. با توجه به اینکه پیش بینی برای دنیای تکنولوژی کار غیرممکنی است، شاید در سال 2030 مقالات مشابهی منتشر شود که در آن ها به نام تایزن به عنوان یکی از مهم ترین سیستم عامل هایی که به سلطه اندروید و iOS پایان دادند، اشاره شود.

سیستم عامل تایزن چیست و کدام گجت های سامسونگ از آن بهره می برند؟

WebOS

شرکت Palm در سال 2007 از سیستم عامل Palm OS رونمایی کرد و دو سال بعد از آن از WebOS پرده برداری کرد که برای اولین بار همراه با گوشی Palm Pre به دست مشتریان رسید. قبل از اینکه شرکت HP در سال 2010 کمپانی Palm را تصاحب کند، این شرکت چند گوشی دیگر هم عرضه کرد. HP می خواست WebOS را از محدوده گوشی های هوشمند خارج کند و بر این باور بود که این سیستم عامل برای تبلت ها و گجت های اینترنت اشیاء می تواند به پیروزیت برسد ولی در نهایت در این زمینه به پیروزیت قابل توجهی دست پیدا نکرد.

در نهایت، HP استفاده از برند Palm را برای گوشی های خود کنار گذاشت و گوشی های HP Veer و HP Pre 3 معرفی شدند. این کمپانی همچنین در سال 2011 از تبلتی به نام HP TouchPad رونمایی کرد و این گجت ها در ژانویه 2012 آخرین آپدیت خود را دریافت کردند.

اچ پی قبل از انتشار آخرین آپدیت، سورس کد WebOS را با مجوز متن باز منتشر کرد. با این کار، توسعه دهندگان مختلف این امکان را پیدا کردند که توسعه سیستم عامل مذکور را ادامه دهند. در سال 2013، ال جی WebOS را از اچ پی خرید تا از آن در تلویزیون های هوشمند خود استفاده کند. از آن زمان، ال جی پیروز شده از این سیستم عامل برای گجت های هوشمند خانگی مختلفی استفاده کند. شرکت TCL هم که گوشی های متنوع مبتنی بر برندهای مختلفی را روانه بازار می کند، مدتی قبل یک گوشی با برند Palm عرضه کرد که البته یک گوشی اندرویدی به شمار می رود. در حال حاضر، هیچ گوشی هوشمندی که رسماً توسط WebOS مورد پشتیبانی قرار بگیرد، در بازار وجود ندارد.

اگر در آن زمان نتوانستید از WebOS بهره ببرید و در این زمینه کنجکاو هستید، می توانید از پروژه مبتنی بر آن موسوم به LuneOS بهره ببرید. البته LuneOS تنها از گجت های انگشت شماری پشتیبانی می کند و نصب آن هم کار چندان ساده ای نیست.

ویندوز 10 موبایل

در تمام فهرست های مربوط به رقبای اندروید و iOS نمی توان به نام ویندوز فون و ویندوز 10 موبایل اشاره نکرد. در سال 2010، ویندوز فون معرفی شد و در اواسط این دهه، ویندوز 10 موبایل جایگزین ویندوز فون شد. ویندوز 10 موبایل از لحاظ رابط کاربری و عملکردی شباهت زیادی به نسل قبلی خود داشت ولی در هر صورت از یکپارچگی بیشتری با نسخه دسکتاپ ویندوز بهره می برد و البته برخی بهبودها هم برای آن عملی شده بود. مایکروسافت اعتقاد داشت که گوشی های هوشمند دارای قابلیت تبدیل به کامپیوتر دسکتاپ، آینده درخشانی دارند.

متأسفانه باقی دنیا با مایکروسافت هم نظر نبودند و ویندوز فون و ویندوز 10 موبایل هیچ وقت نتوانستند مورد توجه گسترده ای قرار بگیرند. تنها دو سال پس از تولد ویندوز 10 موبایل، مایکروسافت توسعه آن را متوقف کرد و مدتی قبل هم پشتیبانی از آن رسماً به پایان رسید.

با این حال، مایکروسافت همچنان در عرصه موبایل حضور دارد. این شرکتی چند ماه قبل از گوشی تاشو اندرویدی سرفیس Duo رونمایی کرد. البته این شرکت هنوز قیمت و تاریخ دقیق عرضه این محصول را اعلام نکرده است. در هر صورت مایکروسافت امیدوار است که سرفیس Duo در حوزه موبایل بتواند آغازگر دوران جدیدی برای این شرکت باشد و البته برخلاف تلاش های قبلی با شکست روبرو نشود.

سیستم عامل موبایل مایکروسافت بیشترین شانس را برای شکستن انحصار دوگانه اندروید و iOS داشت. اما متأسفانه مانند دیگر رقبای اندروید و iOS موجود در این فهرست، این تلاش هم در نهایت مغلوب گردید. با وجود اینکه هنوز هم افراد انگشت شماری هستند که با لجاجت زیادی همچنان از گجت های مبتنی بر ویندوز 10 موبایل استفاده می کنند، ولی حتی این افراد هم دیگر باید شکست را بپذیرند و به اندروید یا iOS مهاجرت کنند.

در این مطلب به تعدادی از مشهورترین رقبای اندروید که با شکست روبرو شدند، پرداختیم. اگر از جمله افرادی هستید که از این سیستم عامل ها استفاده کرده اید، تجربیات خود را در بخش کامنت ها با ما و دیگران در میان بگذارید.

ویندوزفون شکستی باشکوه بود؛ نگاهی به فراز و نشیب مایکروسافت

منبع: Android Authority