خاتمه باز حمایت از دولت روحانی - ناق

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، یقینا در آبان ماه 98 روزهای تلخی بر ملت ایران گذشت و اموال عمومی کشور در بستر یک آشوب هدر رفت. مردم نسبت به فضای اقتصادی فعلی معترض بودند و دشمن هم به خط اعتراضی مردم نفوذ کرد و اعتراضات تبدیل به آشوب امنیتی شد. اغلب کارشناسان سیاسی و اقتصادی معتقدند جرقه این حوادث در پی عدم تدبیر و درایت دولتمردان در اجرای طرح سهمیه بندی و گران کردن بنزین زده شد. ضمن اینکه بخشی از نقدها به تصمیم دولت فعلی این بود که چرا بار دیگر جامعه ایران باید هزینه اقتصادی و اجتماعی طرحی را بدهد که قبلا در آذرماه 89 و در دولت قبلی اجرا شده و چند سالی توسط دولت روحانی ملغی شده بود.

فارغ از همه بحث های فنی که خاصه اهل سیاست و اقتصاد است، روز گذشته کاربران فضای مجازی شاهد انتشار بیانیه هماهنگ و طراحی شده از سوی بعضی از اهالی سینمای ایران بودند. این هنرمندان که اکثرشان در دو انتخابات اخیر ریاست جمهوری از حامیان اصلی دولت حسن روحانی بودند، حالا نسبت به شرایط اقتصادی که به مردم ایران می گذرد، معترض شده اند. در این لیست اسامی ای چون رخشان بنی اعتماد، اصغر فرهادی، هومن سیدی، داریوش مهرجویی، رضا درمیشیان، فاطمه معتمدآریا، منیژه حکمت، تهمینه میلانی، باران کوثری، پگاه آهنگرانی و حبیب رضایی دیده می شوند.

واضح است که اهل هنر هم مثل عموم مردم نمی توانند نسبت به شرایط پیرامون خود بی تفاوت باشند و حق طبیعی شان است که نظری سیاسی داشته باشند، ولی مساله این است که بروز چنین نظری از چه طریقی است و آیا طیفی از هنرمندان که خودشان اسباب چنین وضعی هستند و برای جریان سیاسی حاکم در دولت، رای جمع نموده اند، می توانند در قامت معترض بیانیه نویس، عمل نمایند؟

پشیمانی رقم خورد؟

در انتخابات ریاست جمهوری سال 92، مثل همه انتخابات های این چند سال، صف بندی ها خیلی جدی شکل گرفت. حسن روحانی، یکی از نامزدهای جدی انتخابات بود. روحانی در نطق های انتخاباتی و همین طور مناظره های تلویزیونی، اظهاراتی جدی درباره سینما بیان کرد. طیف عظیمی از سینماگران، سه چهار روز مانده به انتخابات بیانیه دادند و از رئیس جمهور آینده ایران حمایت کردند. حسن روحانی با اختلاف اندکی پیروز انتخابات 92 شد. مختصات روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، به ویژه آنکه با همراهی و حمایت علنی بخش بزرگی از سینماگران همراه بود، انتظارها برای توجه بیش از پیش دولت به مقوله سینما را به شدت بالا برده بود.

در سال های قبل از انتخابات 96 بود که باران کوثری، بازیگر جوانی که در کمپین های انتخاباتی جریان اصلاح طلب همیشه حضوری فعال داشت، گفت: به عنوان کسی که هم به این دولت رأی دادم و هم تا جایی که توانستم برایش رأی جمع کردم، انتظار دارم مطالبات ما را برآورده کند. او در همان مصاحبه حتی به حمایت از لیست امید در انتخابات مجلس دهم شورای اسلامی اشاره نمود و گفت: این یک واقعیت است که اگر حمایت اهالی فرهنگ نبود، این مقدار رأی برای لیست امید متصور نبود، اما وقتی آنها برای حضور در کمیسیون فرهنگی پیشقدم نمی شوند که بعضی فیلم ها اکران نشوند و بعضی هم نتوانند کار نمایند، این چه معنایی دارد؟

طیف حامی دولت حسن روحانی، در چند سال گذشته، فیلم هایی را که می خواستند و به گفته خودشان توقیف بود، اکران کردند، ولی در طرح مطالبات شان، کمتر نگاه جدی به مساله معیشت مردم دیده می شد. در اولین سال فعالیت دولت دوازدهم و با اعلام لایحه بودجه 97 کشور و تشدید معضلات اقتصادی برای مردم، موج شدیدی از اعتراض و انتقاد در فضای مجازی علیه سینماگران حامی دولت حسن روحانی به راه افتاد. مردم چرا به این سینماگران اعتراض می کردند؟ هنرمندان در یک دهه گذشته، بدون هیچ احتیاطی، پایشان به کمیپن های تبلیغاتی باز شده بود و البته که در گروکشی با اهل سیاست، مدعی جمع کردن رای مردم برای دولت فعلی بودند. برای همین این مدل اعتراضات از سوی مردم به هنرمندان طبیعی به نظر می رسید. اما آیا این نقطه آغاز از چشم افتادن مرجعیت سلبریتی ها و سینماگران بین مردم بود؟ سینماگران که در معرض کم شدن اعتبار و مقبولیت عمومی بودند، چه باید می کردند و چگونه باید دامان خود را از اقدامات دولت پاک می کردند؟ اولین واکنش هنرمندان و آغاز نقدها آنها به حسن روحانی در خردادماه 97 رقم خورد؛ تا حدی که برای فشار به دولت دوازدهم، کمپینی در فضای اینستاگرام شکل دادند به نام ما پشیمان هستیم.

سلبریتی ها و عمدتا سینماگران همچون حمید فرخ نژاد، نوید محمدزاده، مهدی فخیم زاده، مهدی پاکدل و مهدی سلوکی در این کمپین شرکت کردند. در همان روزها ابطحی، سیاستمدار اصلاح طلب که با هنرمندان نشست و برخاست دارد، پشیمانی های ابرازشده را چندان جدی نگرفت و گفت: این موج اخیر را یک موج پشیمانی به معنای واقعی نمی دانم و معتقدم اگر شرایط تکرار گردد، قطعا این سلبریتی ها سراغ رقبای آقای روحانی نمی فرایند، اما به هرحال دلخوری هایی ایجاد شده که با لفظ پشیمانی از آن یاد می نمایند.اگرچه دیر رخ داد، ولی انگار طیف هنرمندی که در انتخابات همراه حسن روحانی بود و برایش رای جمع نموده بود، حالا فهمیده بود که باید پایش را از ورطه تصمیمات اقتصادی و معیشتی این دولت بیرون بکشد.

چرا نمی توان بیانیه هنرمندان به نفع مردم را باور کرد؟

آیا اهل هنر، نسبت به اوضاع اقتصادی و سیاسی کشور تخصص دارند و می توان مواضع سیاسی آنها را محل رجوع قرار داد؟ همان طور که تجربه این چند سال اخیر نشان داده، جواب منفی است و عمده کنش های سیاسی شان از سر احساسات بوده و گاهی برای دریافت منافع شخصی و ماندن در لابی های سیاسی بیشتر برای کسب امتیاز فرهنگی بوده است. اما چه شد که حامیان دولت حسن روحانی روبان های بنفش بسته شده به دستان شان را کنار گذاشته و حالا درحال جمع کردن امضا برای بیانیه حمایت از مردم هستند.

آیا می توان این شکل موضع گیری ها را خارج از نگاه سیاسی شان دید و آیا به یک باره برای آن طیف هنرمندی که سیاست باز است، مردم و شرایط معیشتی شان مهم شده باشد؟ شاید بهتر باشد ببینیم هنرمندانی که ژست حمایت از مردم را می گیرند، چقدر حاضر به دادن هزینه از سمت خودشان به نفع شرایط اقتصادی مردم هستند. مواضع هنرمندان درخصوص معافیت اقتصادیاتی، یکی از نقاط آزمون آنها در شرایط اقتصادی امروز است.

در یکی دو ماه اخیر رسانه ها نسبت به عدم پرداخت اقتصادیات توسط اهالی سینما انتقاد کردند، به خصوص که سطوح مختلف فرهنگی و حقوق هنرمندان کشور از این معافیت منتفع نمی شوند و بهره مندی از این معافیت اقتصادیاتی برای کسانی است که به فرهنگ، نگاهی کاسبکارانه دارند. با این وجود طیفی از هنرمندان به شدت مدافع معافیت اقتصادیاتی هستند که در چند سال اخیر اجرا شده است.

فاطمه معتمدآریا از اعضای شورای مرکزی خانه سینما در واکنش به این شکل نقدها گفت: این طور نیست که سینما اقتصادیات ندهد. سینما اقتصادیات خودش را می دهد، اما این اقتصادیات از افراد گرفته نمی گردد و از فروش بلیت سینماها گرفته می گردد. پشت هر بلیتی که خریده می گردد، نوشته شده چند درصد از آن پرداخت می گردد.

البته معتمدآریا که یکی از امضا نمایندگان بیانیه اخیر هم هست، به این اشاره نمی نماید که این مدل پرداخت اقتصادیات توسط مخاطبان سینما و مردم صورت می گیرد.در حقیقت پرداخت اقتصادیات از دوش سینماگران، به دوش مردم افتاده است. کافی است به قیمت بلیت سینماها نگاه کنید و اینکه چرا بخش مهمی از مردم ایران حضورشان در سالن های سینما کم شده و اینکه با وجود بالا رفتن رقم فروش سینما، تعداد مخاطبانش سال به سال کمتر می گردد. اسفبارتر اینکه این روزها بعضی سینماداران و تهیه نمایندگان سینما دنبال گران تر کردن بلیت های سینما هستند. البته معتمدآریا در همان مصاحبه برنامه پشت صحنه رادیو به مساله دیگری که این روزها گریبانگیر سینما شده هم اشاره می نماید و می گوید: این پول های عظیمی را که هیچ ربطی به سینمای ما ندارد و به سینمای ما نشت نموده است، اتفاقا آنالیز نمایند و اقتصادیات آن درآمدها و پول ها را بگیرند، ولی به خود سینما برگردانند. اگر قرار است کسی بهره ای از سینما ببرد، اول باید خود سینمایی ها باشند.

معتمدآریا در این بخش از اظهاراتش به ورود پول های بخش خصوصی به سینمای ایران اشاره دارد که نقطه اوج آن رسوایی اقتصادی پروژه های شبکه نمایش خانگی بود. با وجود این، معتمدآریا در این بخش از صحبت هایش، هم می خواهد حواس ها را از جانب هنرمندان به نقطه دیگری پرت کند و هم اینکه یک بخشی از واقعیت این اتفاقات را پنهان می نماید. ورود بی حساب وکتاب بخش خصوصی و پول های مشکوک به سینمای ایران، حاصل قانونی است که در سال 95 ذیل برنامه توسعه پنجم و ششم آورده شده که کلیه فعالیت های فرهنگی و هنری از پرداخت اقتصادیات معاف هستند.

فرشته طائرپور، مشاور اقتصادی خانه سینما در برنامه سینما معیار رادیو گفت وگو وقتی می خواست از معافیت اقتصادیاتی هنرمندان دفاع کند، به شکل گیری زمینه ورود بخش خصوصی به سینمای ایران اذعان دارد و می گوید: با لغو معافیت اقتصادیاتی هنرمندان، امکانات سرمایه گذاری در سینما به ویژه از جانب بخش خصوصی منتفی می گردد.

او همچنین تاکید می نماید که دریافت اقتصادیات رقابت ناسالمی بین بخش خصوصی و دولتی ایجاد می نماید که قطعا بخش خصوصی توان تحمل آن را نخواهد داشت. این اظهارات طائرپور مؤید این واقعیت است که حفظ قانون معافیت اقتصادیاتی پای بخش خصوصی را برای حوزه فرهنگ باز می گذارد و اتفاقا همین نقطه اتفاق نظر هنرمندان با دولت است.

ظاهر امر این است که معافیت اقتصادیاتی باید به نفع فرهنگ و هنر کشور باشد، ولی واقعیت سال های اخیر نشان داده که بی حساب اجرا شدن این قانون، پای بخش خصوصی غریبه با فرهنگ را به تئاتر، شبکه نمایش خانگی، سینماها و کنسرت های موسیقی باز نموده است. عمده اهالی هنر و صنوف سینمایی در بدترین شرایط معیشتی روزگار می گذرانند و جریان فرهنگی کشور به دست لابی های اقتصادی افتاده و در مختصاتی که سرمایه داران تعریفش می نمایند، نهادهای دولتی در عرصه فرهنگ دست شان کوتاه شده و در نتیجه سبد فرهنگی روزبه روز برای مردم گران تر می گردد. با وجود چنین عوارضی برای فرهنگ وهنر، دولت روحانی اعتراض هنرمندانی همچون فرشته طائرپور را شنیده و در حالی که در روزهای اخیر صحبت از حذف معافیت اقتصادیاتی هنرمندان در لایحه بودجه سال آینده مطرح شده بود، روز گذشته محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه وبودجه از مخالفت دولت با این طرح اطلاع داد. البته این اظهارات نوبخت کمی بعد از انتشار بیانیه ای بود که بعضی سینماگران درظاهر برای حمایت از مردم منتشر کردند.

منبع:فرهیختگان