از محمد رسول اللهمصطفی عقاد تا محمد رسول الله مجید مجیدی - ناق

همواره در میان سینماگران دنیا پرداختن به زندگی پیامبران یکی از مجذوب کننده و در عین حال سخت ترین موضوعات سینمایی است که کمتر کارگردانی سراغ ساخت آن می رود. آثاری درباره زندگی و مشقت های زندگی پیامبرانی همچون موسی (ع)، نوح (ع)، ابراهیم (ع)، عیسی (ع) در سینمای دنیا ساخته شده است. البته نکته قابل تأمل در مورد ساخت آثاری این چنین رعایت صداقت داستانی و روایی است.

بلال، مؤذن الرسول

این فیلم در سال 1953 میلادی و به کارگردانی احمد الطوخی در کشور مصر ساخته شده است. فیلم سینمایی بلال، مؤذن الرسول درواقع به بیان زندگی بلال حبشی، اولین مؤذن اسلام، می پردازد که در نخستین سال های زندگی ، پدر و مادرش را از دست داده و به بردگی گرفته می شود. بلال، پس از سال ها خدمت در رکاب اربابانش، درنهایت و پس از ظهور دین اسلام به خدای یگانه ایمان آورده و از پرستش بت ها دست برمی دارد. این ماجرا باعث شکنجه و آزار و اذیت او از طریق اربابش می شود تا این که پیامبر اسلام (ص)، او را از بردگی آزاد کرده و به نام یکی از اصحابش می پذیرد. پس از آن که ظلم کفار مکه بر مسلمانان افزایش پیدا کرد پیامبر به بلال دستور داد تا به یثرب مهاجرت کند و خودشان هم در آنجا به او و سایر مسلمانان ملحق شدند. سال ها بعد و پس از فتح مکه، بلال بر بام خانه کعبه اذان گفت و از آن زمان به مؤذن الرسول معروفیت یافت. بلال پس از فتح مکه با دختری به نام هند ازدواج می کند که در این فیلم به آن بخش از زندگی او هم پرداخته شده است. بلال پس رحلت حضرت محمد (ص) به شام سفر کرد و سال های پایانی عمرش را در آنجا گذراند و پایان در همان شهر از دنیا رفت.

فجر الاسلام

این فیلم در سال 1971 میلادی و در کشور مصر تولید شده است. کارگردان این فیلم صلاح أبوسیف است. او در بخش اول این فیلم با نمایش دوران جاهلیت عرب و رواج خرافه و جادو در میان مردم شبه جزیره عربستان، سعی در نشان دادن شرایط زندگی پیش از ظهور اسلام دارد. در بخش دوم فیلم هم به بعثت پیامبر اکرم (ص) پرداخته شده است. این فیلم در واقع نمایش تفاوت فرهنگ مردم عربستان، پیش و پس از ظهور اسلام و همچنین تأثیرگذاری پیامبر (ص) بر سبک زندگی مردم عربستان است.

أبوسیف همچنین در این فیلم با نگاهی متفاوت به نمایش درگیری های میان کفار و مسلمین در صدر اسلام پرداخته و تلاش کرده است تا این نزاع ها را به نام یک نماد اجتماعی در راستای نبرد همیشگی خیر و شر به نمایش بگذارد. استفاده از این نگاه در روایت داستان، توانسته است فجرالاسلام را به اثری متمایز در میان فیلم هایی که به نمایش نزاع های صدر اسلام پرداخته اند، تبدیل کند.

الشیماء، اُخت الرسول

این فیلم در سال 1972 میلادی و یک سال پس از تولید فیلم سینمایی فجرالاسلام، در کشور مصر و به کارگردانی حسین الدین مصطفی تولید شده است که یکی از مهم ترین فیلم های تاریخی و دینی کشور مصر به تعداد می آید.

شیماء دختر حلیمه، دایه پیامبر (ص) و خواهر ناتنی حضرت محمد (ص) است که دوران کودکی خود را در کنار ایشان گذرانده است. حسین الدین مصطفی در این فیلم تلاش کرده با نمایش ارادت و احترامی که خانواده حلیمه به پیامبر اسلام داشتند، به روابط خوب میان این دو تن اشاره کند. این فیلم در ادامه با بیان سرگذشت و زندگی شیماء به رأفت پیامبر (ص) می پردازد.

داستان فیلم از این قرار است که پس از آن که حضرت محمد (ص) به پیامبری برگزیده می شود، همسر شیماء به دلیل حسادت و دشمنی که به پیامبر (ص) داشت به گروهی از کفار ملحق شده و در برابر ایشان می ایستد. در همین زمان شیماء نزد پیامبر (ص) رفته و از ایشان می خواهد تا همسرش را عفو کنند و پایان حضرت محمد (ص) هم درخواست خواهرشان را اجابت کرده و از همسر او می گذرند.

الرساله

شاید بتوان اثر مصطفی عقاد را معروف ترین و شناخته شده ترین اثر در رابطه با زندگی پیامبر اسلام دانست. این فیلم که در ایران با نام محمد رسول الله در ایران معروفیت یافته است در سال 1977 میلادی و در کشور مصر، با حضور بازیگران سرشناس دنیای نظیر آنتونی کوئین ساخته شده است. این فیلم روایت داستان زندگی پیامبر اکرم (ص) پس از بعثت و پس از 40 سالگی حضرت محمد (ص) است که به بیان اتفاقات صدر اسلام و نمایش تمام جنگ ها، فتوحات و حوادث تلخ صدر اسلام می پردازد.

این فیلم در دو نسخه انگلیسی و عربی با بازیگران متفاوت ساخته شده است و بعد از ترجمه به 12 زبان در دنیا در چندین کشور اکران شد و مورد استقبال قرار گرفت. همچنین به گزارش التحریر الرساله بهترین فیلم تاریخ سینما از نظر تعداد بینندگان برآورد شده است.

محمد، خاتم الانبیا

این اثر یک پویانمایی است که در سال 2002 میلادی و از طریق استودیو انیمیشن سازی بدر و به کارگردانی ریچارد ریچ آمریکایی تولید شده و در سینماهای چند کشور به نمایش در آمده است. این انیمشین درواقع تلاش کرده است تا به نمایش روزهای نخست صدر اسلام و روزهای اول بعثت پیامبر (ص) بپردازد.

محمد رسول الله

این فیلم ساخته مجید مجیدی است در سال 2015 میلادی با همکاری هنرمندان بزرگ بین المللی در کشور ایران ساخته شده است. اگرچه این فیلم در عرصه دنیای نتوانست به موفقیت چندانی دست پیدا کند، اما در همان سال در ایران به پرفروش ترین فیلم سینماها تبدیل و با استقبال خوب مردم و نظر مطلوب علمای اسلام در ایران، روبرو شد.

محمد رسول الله با نگاهی متفاوت سعی در نمایش اتفاقات و رویدادهای دوران کودکی حضرت محمد (ص) از زمان تولد تا بعثت، دارد. فیلم با نمایش روزهای حصر مسلمانان در شعب ابی طالب آغازشده و بلافاصله با فلش بک به نمایش دوران کودکی پیامبر (ص) می پردازد. در این فیلم رویدادهایی مانند بشارت سایر ادیان به تولد آخرین فرستاده خدا، جدایی از مادر، حمله سپاه ابرهه به کعبه و بخشی از کرامات و معجزات حضرت محمد (ص) در دوران کودکی به نمایش درآمده است.