تلفیق هوشمندانه موشک های کروز دریایی چین و روسیه - ناق

با ما همراه باشید و با تور ارزان چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

به گزارش خبرنگاران به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، ایجاد قدرت دریایی موثر و پر توان برای جمهوری اسلامی ایران پس از خاتمه جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و بر پایه تجربیات ارزشمند آن از اولویت بالایی برخوردار بوده و است. پس از جنگ تحمیلی 8 ساله علیه کشورمان و مشاهده عملکرد موشک هایی همانند هارپون در اختیار نیروی دریایی ارتش ایران، موشک فرانسوی اگزوست در اختیار عراق و هم استفاده از موشک کرم ابریشم به وسیله هر دو طرف، سرمایه گذاری قابل توجهی در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برای طراحی، ساخت و فراوری موشک های ضد کشتی با بردهای متنوع خصوصاً انواع کروز که قابلیت شلیک از سه دسته اصلی پرتابگرها یعنی شناورها، هواگردها و سکوهای زمینی را داشته باشند، صورت گرفت.

باید به خاطر داشت بسیاری از موشک های کروز هوا به سطح و سطح به سطح ساخته شده در واقع هواپیمایی با یک سرجنگی هستند زیرا پیکربندی آنها شباهت زیادی به هواپیما دارد. وجود بال به صورت ثابت یا باز شونده، پیشران هواتنفسی از نوع توربوجت یا توربوفن و از همه مهم تر نحوه پرواز غیر بالستیک و یا کاملاً مشابه هواپیما از شاخصه های مشترک اغلب این موشک ها است .

اصلی ترین معینه این نوع موشک ها، پرواز در ارتفاع بسیار نزدیک به سطح زمین و عموماً کمتر از 30 متری در فاز پیمایشی (کروز) از مراحل حرکت آن است که بخش بسیار زیادی از زمان پرواز آنها را شامل می گردد از این رو این موشک ها به نام کروز شناخته شدند. اغلب موشک های کروز ساخته شده دارای سرعت های کمتر از صوت هستند اما بعضی نمونه های نو در بخش نهایی پرواز (فاز ترمینال) به سرعت مافوق رسیده و بعضی هم از ابتدای پرواز، سریع تر از صوت حرکت می نمایند. موشک های کروز از هواپیما، پرتابگر زمینی، کشتی و حتی زیردریایی شلیک می شوند و انواع مختلف آنها برای حمله به رادارها، کشتی ها و اهداف زمینی پیشرفته اند. برد نمونه های مختلف ساخته شده این نوع موشک ها از چند ده کیلومتر تا چند هزار کیلومتر است. بعضی از مهم ترین اجزاء مشترک همه این موشک ها شامل پیشران راکتی برای نمونه های برد کوتاه تا مبه وسیله و موتور جت برای نمونه های دوربرد، خلبان اتوماتیک، ارتفاع سنج (برای مقدار گیری ارتفاع از سطح آب و پرواز در نزدیکی آن) و جستجوگر هدف که عموماً از نوع راداری، تصویری یا حرارتی است.

آرایه ای از موشک های کروز ضد کشتی با انواع سامانه هدفگیری و رده های مختلف برد در کشورمان تا به امروز پیشرفته است. این موشک ها شامل نمونه های کوتاه برد کوثر-1 و 2 و 3 و ظفر، نصر-1، نصر بصیر، نور، قادر، قدیر و رعد هستند که آنها را به صورت کوتاهی معرفی کرده و در ادامه به سایر جنبه های برنامه موشکی کروز ضد کشتی کشورمان در قالب بازخوانی چند خبر منتشر شده به وسیله مسئولان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح می پردازیم.

کوثر

این موشک به اسم یک سلاح ضد کشتی با پیشرانه راکتی سوخت جامد، سبک و برد کوتاه ساخته شده است. 3 گونه مختلف این موشک دستکم در دو مؤلفه وزن و برد با هم تفاوت های محسوسی دارند. نمونه آخر یعنی کوثر-3 با وزن 120 کیلوگرم و برد 25 کیلومتر دارای سر جنگی به جرم 29 کیلوگرم بوده و به سرعتی نزدیک به 0.8 سرعت صوت می رسد.

موشک کروز ضد کشتی کوثر

بنا بر اطلاعات منتشر شده یکی از 3 گونه موشک کوثر دارای جستجوگر اپتیکی و یک نمونه هم از نوع راداری است. این موشک سبک با نصب روی قایق های تندرو از جمله ذوالفقار (IPS-18) و سایر شناورهای تندرو نقش مهمی در افزایش توان تهاجمی آنها ایفا کرده. بعلاوه بالگرد شاهد285 و پهپاد تهاجمی کرار هم هر یک با دو فروند از این موشک مشاهده شده اند. تصویر زیر هم که مربوط به رزمایشی دریایی در چندین سال قبل است به سکوی ساحلی موشک کوثر نسبت داده می شد اما پس از رونمایی از موشک ظفر ابهاماتی در این زمینه ایجاد شد.

ظفر

موشک کروز ظفر که در سال 1391 معرفی گردید به طور کلی شباهت شکلی و ابعادی به موشک های کوثر دارد. ظفر موشکی با جرم 120 کیلوگرم، برد بین 8 تا 25 کیلومتر، سرعت 0.8 ماخ بوده و آخرین نسل از موشک های ضد کشتی سبک و کوتاه برد ایران است. سرجنگی 30 کیلوگرمی و سامانه هدفگیری راداری که قابلیت شلیک کن و فراموش کن به این موشک بهره مند از پیشران سوخت جامد می دهد از دیگر ویژگی های این موشک 2.685 متری است که قطر 180 میلیمتر و دهانه بال586 میلیمتری دارد.

موشک کروز ضد کشتی ظفر

این موشک هم قابل نصب بر روی شناورهای سبک و تندرو بوده و ارزیابی کارشناسان خارجی برای موشک هایی در رده ظفر و کوثر نشان می دهد به دلیل ابعاد کوچک و سرعت نسبتاً بالا این موشک ها اهداف سختی برای سامانه های دفاعی ناوهای مورد حمله خواهند بود. فیوز برخوردی-تأخیری این موشک سبب می گردد تا اندکی پس از نفوذ به شناور در که در ناحیه نزدیک سطح آب رخ می دهد و ورود موشک به بدنه، انفجار سرجنگی صورت پذیرد که سبب تخریب بیشتری می گردد.

شلیک موشک ظفر از قایق تندرو ذوالفقار؛ رادار هدفیابی روی دکل شناور قابل مشاهده است

نصر

موشک کروز ضد کشتی نصر در زمره سلاح هایی با برد کوتاه تا مبه وسیله قرار می گیرد. اصلی ترین تفاوت این موشک با کوثر و ظفر مقدار بالای سرجنگی است که قدرت تخریب بسیار بالایی برای آن ایجاد کرده. موشک 350 کیلوگرمی نصر-1 با برد دستکم 35 کیلومتر حاوی یک سرجنگی نیمه زرهی 130 کیلوگرمی بوده که در حدود 4.5 برابر سرجنگی موشک کوثر-3 است.

نمونه هواپرتاب موشک نصر در کنار اف-4ئی

موشک ضد کشتی و کروز نصر-1 پس از نهاده شدن در خط فراوری، به لیست تسلیحات شناورهای تندرو اضافه شد که برد دورایستایی بهتری به آنها در مقابله با ناوهای دشمن می دهد. علاوه بر شناورهایی که فیلم شلیک موشک از آن در زمان نمایش خط فراوری در اختیار رسانه ها نهاده شد شناورهای تندرو دیگر از جمله ذوالفقار هم به این موشک راهنمایی راداری و قدرتمند مجهز شده اند. ممکن است این موشک هم مانند کوثر دارای نمونه ای برخوردار جستجوگر تصویری باشد.

شلیک موشک کروز ضد کشتی نصر از پرتابگر ساحلی

شلیک موشک نصر راهنمایی راداری از شناور تندرو ذوالفقار

موشک نصر دارای سکوهای ساحلی خوداتکا هم بوده که با استقرار روی کامیون از تحرک مناسبی برخوردار شده اند. نمونه هواپرتاب این موشک کروز هم به فراوری رسیده که روی هواپیماهای جنگنده نظیر اف-4 فانتوم نیروی هوایی ارتش نصب می گردد. بالگردهای بل206 نیروی دریایی سپاه هم مجهز به یک موشک نصر در زیر بدنه از دیگر کابران نصر هواپایه به تعداد می آیند.

موشک نصر زیر بدنه بالگرد بل206

این بالگرد می تواند به سرعت پیمایشی (کروز) بالاتر از 200 کیلومتر بر ساعت برسد که سرعت اولیه قابل توجهی به موشک می دهد. بعلاوه توان رسیدن به ارتفاع پروازی بیش از 3500 متر هم در کنار سرعت اولیه ای که بالگرد به موشک می دهد برد نصر را در صورت شلیک از بالگرد به طور محسوسی افزایش خواهد داد.

نصر بصیر

آخرین نمونه معرفی گردیده موشک نصر با نام نصر بصیر که اشاره به قابلیت رؤیت اهداف هم دارد از جستجوگر الکترواپتیکی و احتمالاً از نوع تصویری فروسرخ (IIR) برای هدفگیری در فاز نهایی پرواز استفاده شده است. این جستجوگر در زمره گونه های غیرفعال یا passive قرار می گیرد که بدون ایجاد هرگونه انتشاری اقدام به شناسایی و قفل روی اهداف می نماید.

موشک نصر بصیر

بدین ترتیب هوشیاری شناورهای دشمن در خصوص شلیک موشک به سمت آنها به مقدار چشمگیری کاهش می یابد. شناسایی اولیه موقعیت شناورهای دشمن هم می تواند به روش های مختلفی صورت گیرد از جمله رادارهای دوربرد ساحلی، پهپادهای شناسایی یا به وسیله رادار شناورهایی در خارج از منطقه شلیک موشک .جستجوگر تصویری فروسرخ (IIR) قابلیت ردگیری اهداف شناوری را از تمام زوایا داشته، از مقاومت نسبتاً بالایی نسبت به اخلال (جمینگ) و فریب برخوردار بوده و حساسیت بسیار بهتری در تشخیص اهداف دارد. بعلاوه برخلاف جستجوگرهای اپتیکی مرئی که تنها در روز و شرایط آب و هوایی مساعد قابلیت فعالیت دارند جستجوگر تصویری حرارتی در شب و شرایط نامساعد با درصدی کاهش برد، توان عملیات دارد.

تصویر فروسرخ از یک هدف دریایی در فاصله 4 کیلومتری

به نظر می رسد پنجره جستجوگر موشک نصر بصیر، دارای پوشش خاصی است که اثرات مهمی در تشخیص محدوده مطلوب امواج فروسرخ دارد. این ماده با حذف بعضی از باندهای امواج فروسرخ، فقط فرکانسهایی از امواج فروسرخ را عبور می دهد که مربوط به مواد سازنده به کار رفته در تجهیزات هدف بوده و اثرات محیطی پس زمینه و اثرات حرارتی روی پنجره جستجوگر را هم تا حد زیادی حذف می نماید.

سر جستجوگر موشک نصر بصیر

بعلاوه خواص مکانیکی طلق یا شیشه پنجره جستجوگر با بهره گیری از این مواد بهبود می یابد که در صورت تشکیل امواج شوک در جلوی موشک در سرعت های شلیک مادون صوت بالا (High Subsonic) اهمیت بیشتری می یابد. به علاوه با بهره گیری از این ماده، مقاومت در برابر اثرات اصطکاکی و سایشی قطرات آب هم بهبود یافته که ارزش بالایی برای موشک های کروز دریایی که در نزدیک سطح آب پرواز می نمایند.

نصیر

موشک نصیر در 26 فروردین 1396 و در بازدید رئیس جمهور از نمایشگاه دستاوردهای وزارت دفاع به طور رسمی رونمایی شد. در نگاه اول، بخش جلویی این موشک و بال های اصلی آن مشابه موشک نصر بوده اما در بخش انتهایی بدنه تفاوت هایی به چشم می خورد. مهمترین تفاوت نصیر با خانواده نصر، استفاده از یک موتور جت به جای پیشران سوخت جامد قبلی است. در نتیجه برای حرکت اولیه موشک یک بوستر سوخت جامد به انتهای آن اضافه شده که بالک های پایدارساز مختص خود را هم دارد.

موشک کروز ضد کشتی نو نصیر

ورودی هوای موتور موشک نصیر در زیر بدنه و بین بال های اصلی واقع شده است. قسمت انتهایی بدنه هم دارای زاویه همگرایی یا اصطلاحاً دم-قایقی شده که به دلیل قطر کمتر نازل خروجی موتور جت و کاستن از پسای پشت بدنه بوده است. به علاوه در موشک نصیر، بالک های کنترلی انتهای بدنه هم باز طراحی شده و بر روی یک پایه روی بدنه نصب شده اند.

ورودی هوای پیشران جت موشک نصیر

در نتیجه تغییرات فوق، طول بدنه موشک نصیر نسبت به نصر در حدود 20 درصد بیشتر به نظر می رسد که شاید با روش اتخاذ شده در پرتابگرهای موشک قادر و قدیر برای جبران افزایش طول آنها بتوان از پرتابگر فعلی موشک نصر که به طور گسترده ای روی شناورهای پرسرعت نیروی دریایی سپاه نصب شده است، همچنان بهره برد. توسعه موشک نصیر نشان داد کار بر روی موشک های دوربرد کروز سبب غفلت از توسعه موشک های نو برای شناورهای تندرو و پرتابگرهای هوایی نظیر بالگردها و هواپیماهای رزمی سرنشین دار و بدون سرنشین نخواهد شد. نگاهی به این دسته از موشک ها خصوصاً نمونه های چینی که از تنوع بسیار بالایی برخوردار هستند دید خوبی نسبت به این فرایند توسعه می دهد. به اسم مثال موشک C-705 که نسل نوتر C-704 با برد حدود 35 کیلومتر است با بهره گیری از موتور جت و بال بازشونده، ضمن حفظ ابعاد کلی و وزن موشک قبلی به برد 140 تا 170 کیلومتر می رسد که 4 تا 4.85 برابر برد نمونه قبلی است. نا گفته پیداست که تجهیز شناورهای پرسرعت سپاه به موشکی با برد حتی 2 تا 3 برابر حالت فعلی، دست بلندتری برای حفاظت از حریم خلیج فارس و تنگه هرمز به وسیله قایق ها ایجاد می نماید.

همانطور که اشاره شد در جریان رزمایش دریایی ولایت95 خبر شلیک پیروز موشک کروز نصیر و شلیک پیروز آن بدون اشاره به معینات عملیاتی آن اعلام شد. مقایسه تصاویر نشان می دهد که نصیر تفاوتی در قطر بدنه، ابعاد و شکل بالک های اصلی و طول کلی بدنه (بدون بوستر) با موشک نصر ندارد. پیشران جت موشک نصیر احتمالاً یک طراحی نو است زیرا قطر کمتر این موشک نسبت به خانواده موشک های نور، امکان به کارگیری موتور جت نصب شده در آنها را برای موشک مذکور، ناممکن می سازد.

شکل انتهای بدنه نصیر مشابه C-705 چین بوده و البته قسمت جلویی بوستر آنها هم از یک ایده مشابه بهره می برد؛ اما نگاهی به بخش انتهایی آن و شکل بالک های پایدارساز معین می سازد که این بوستر یک طراحی بومی بوده و شاید در شکل بالک های پایدارساز بوستر هم، نیم نگاهی به نسخه زمین-پایه موشک کروز ضد کشتی روسی kh-35 وجود داشته است. بر این اساس، ارائه یک تخمین از برد نصیر سخت است اما احتمالاً افزایش برد 2 تا 3 برابری نسبت به موشک نصر را می توان انتظار داشت تا توجیه عملیاتی کافی برای توسعه و فراوری این موشک وجود داشته باشد.

موشک های ناشناخته

اگرچه موشک های متعددی به طور رسمی رونمایی شده یا در رژه ها و رزمایش های نیروهای مسلح تصویری از آنها منتشر شده و معینات آنها به وسیله فرماندهان یا منابعی همانند وزارت دفاع منتشر شده اما چند نمونه از موشک های کروز دریایی ایران هنوز به طور عمومی معرفی نشده و تنها در مصاحبه های مسئولان دفاعی اشاره مختصری به آنها شده است.

در 22 اردیبهشت 1392 رئیس وقت سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع بیان نمود برای تحویل موشک های کروز با برد بیش از 300 کیلومتر به نیروی دریایی سپاه برنامه ریزی شده است. با توجه به عدم نامبردن از این موشک احتمالاً موشکی غیر از رعد که برد 350 کیلومتر دارد مد نظر بوده زیرا رعد موشکی شناخته شده است. وی بعلاوه اضافه نمود: دقت و برد موشک های نو نسبت به موشک های 300 کیلومتری که اکنون در اختیار نیروی دریایی سپاه است افزایش یافته و این موشک می تواند توان دفاعی ما را در نبردهای دریایی افزایش دهد.

وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در برنامه گفتگوی ویژه خبری در شبکه 2 سیما اندکی پس از رونمایی از موشک های قدیر و نصر بصیر در تاریخ 3 شهریور 93 با اشاره به رونمایی از 2 موشک کروز دریایی نو قدیر و نصر بصیر گفت: این دو موشک تحویل نیروهای دریایی می شوند و در سال آینده موشک قدیر به مقتدر تبدیل خواهد شد که برد آن 2 برابر خواهد بود و در حوزه جنگ الکترونیک هم بر روی این موشکها کار شده است. بنا بر این موشک کروز دریایی دیگری به نام مقتدر در زمره فراوریات وزارت دفاع واقع شده است که برد آن به 600 کیلومتر بالغ می گردد.

موشک های یاعلی و سومار

این برد، موشک فوق را در رده کروزهای راهبردی اما با مأموریت دریای قرار می دهد. گفتنی است ایران سازنده کروز ضد اهداف زمینی با نام یاعلی است که برد 700 کیلومتری دارد. در این رده برد معمولاً از موشک هایی با بال اصلی به شکل مستطیل با یا بدون زاویه پسگرایی و نه بال مثلثی (مشابه موشک های نور) استفاده می گردد. به اسم مثال موشک یاعلی دارای همین نوع بال بوده و هم موشک کروز دریایی چینی YJ-62 با برد دستکم 400 کیلومتر دارای بال بازشونده مستطیلی از داخل بدنه است. توان فراوری موشک های کروز یاعلی و موشک دوربرد کروز سومار در ایران نشان می دهد که مشکل فنی در این زمینه وجود ندارد بنا بر این دلیل عدم رونمایی موشک مقتدر خصوص سوال است.

در خاتمه سال 93 یکی دیگر از ناشناخته های حوزه موشک های دریایی رقم خورد و نیروی دریایی سپاه فیلم کوتاهی از شلیک یک موشک از زیر آب در رزمایش پیامبر اعظم(ص)-9 منتشر کرد. هر چند اطلاعاتی از آن منتشر نشد اما بعضی کارشناسان خارجی شیوه عملکرد آن را مشابه یک اژدر-موشک دوزیست روسی با نام SS-N-16 ارزیابی کردند.

اولین تصاویر منتشر شده از موشک زیرسطح پرتاب در رزمایش پیامبر اعظم-9

در شهریور سال بعد و در یک ویدئو تبلیغاتی وزارت دفاع به مناسب سالروز صنعت دفاعی، فیلم کاملتری از این موشک پخش شد که نشان می داد همانند موشک روسی ابتدا از شناور شلیک شده و به داخل آب می رود و پس از طی مسافتی با آغاز به کار پیشران سوخت جامد خود از آب خارج می گردد. البته بدیهی است این شیوه عملکرد با توجه به مسافت کوتاه حرکت زیر آب، مزیت تاکتیکی خاصی برای شناور شلیک نماینده ندارد بلکه نشان می دهد این موشک می تواند از بسترهای پرتاب زیرسطحی شلیک گردد و پس از خروج از پرتابگر زیرسطحی با طی مسافتی از آب خارج گردد. در واقع ارزش راهبری این موشک، امکان شلیک آن از زیردریایی ها خواهد بود.

مرحله اولیه شلیک موشک از شناور و قبل از ورود آن به آب

در 25 فروردین 1394 یکی از مهمترین اخبار پیرامون توان موشکی دریایی کشور در مصاحبه جانشین فرمانده کل ارتش منتشر شد که انجام 2 شلیک آزمایشی موشک از زیر آب را در سال قبل اعلام داشت. وی اضافه نمود که شلیک های آزمایشی از زیردریایی های کلاس طارق (کلاس کیلو روسی) و زیردریایی بومی غدیر در سال جای (1394) ادامه می یابد. این یکی از مهمترین توانایی های یک نیروی دریایی راهبردی است که امکان شلیک موشک های ضد کشتی و ضد اهداف زمینی را از زیردریایی های خود داشته باشد.

در واقع برترین اژدرهای جهان هم در نهایت برد ناچیزی نسب به موشک ها دارند و از این رو توانایی فوق به معنی امکان هدف قرار دادن شناورهای دشمن در فاصله دور به وسیله زیردریایی ها بدون احتیاج به رساندن خود به فاصله نزدیک هدف است. به علاوه امکان شلیک موشک هایی ضد اهداف زمینی هم مؤلفه مهمی در قدرت راهبردی و تأثیرگذاری در معادلات سیاسی به تعداد می رود. رسیدن به توانایی فوق در مصاحبه 8 آذر 94 فرمانده نیروی دریایی ارتش و در روز تحویل گیری انبوه موشک های کروز دریایی قدیر مجدداً تصریح شد.

یکی از مهمترین اخبار راجع به بخش های ناشناخته توان موشکی نیروهای دریایی کشورمان به وسیله امیردریابان شمخانی در 22 تیر 94 اعلام شد. وی در مصاحبه ای در پاسخ به شایعاتی مبنی بر بومی سازی موشک روسی سان برن در ایران ابراز داشت: این یکی از کارهایی بود که ما انجام دادیم. عملیاتی کردن این موشک و هر توان نظامی دیگری در این حوزه و تصمیم گیری و تصمیم سازی درباره زمان استفاده از آن به عهده مسئولان ارشد نظامی است.

موشک سان برن

گفتنی است که در شوروی سابق 2 موشک مختلف به این نام شناخته می شدند که به دلیل شباهت زیاد آنها و یکسان بودن پرتابگر مورد استفاده بود اما اما نمونه معروف تر و پرکاربردتر از دو موشک معروف به سان برن، P-270 موسکیت است (که نمونه هواپرتاب آن KH-41 نامیده شده) از دهه 1990، یکی از کابوس های نیروی دریایی آمریکا بوده به طوری که در ابراز نظرهای رسمی از این موشک و هم موشک KH-31 به اسم خطرناک ترین ابزارهای ضد شناور یاد شده زیرا این موشک ها با سرعت حدود 3 ماخ خود، کمتر از 30 ثانیه فرصت برای واکنش شناور هدف باقی می گذارند. برد موشک سان برن بین 120 تا 250 کیلومتر، جرم سرجنگی آن 320 کیلوگرم و سرعت بیشینه آن 3 ماخ است.

بعلاوه وزیر دفاع در 31 مرداد 1395 هم خبر از دستیابی ایران به موشک کروز دریایی مافوق صوت در آینده نزدیک داد. وی در جریان رونمایی از دستاوردهای دفاعی به مناسبت روز صنعت دفاعی بیان نمود: در حوزه موشک های کروز گام های بلندی را برداشتیم و الحمدلله تمام موشکهایی که قبلا داشتیم بردشان را دو - سه برابر افزایش دادیم و سعی کردیم آنها را تنوع کاربری ایجاد کنیم یعنی اگر موشکی ساحل به دریا بود و یا از روی شناوری پرتاب میشد آنها را هواپایه کنیم و برای عملیات هوایی هم استفاده کنیم. توانستیم روی سیستمهای راهنمایی آنها تغییر ایجاد کنیم و توان موتورهای آنها را افزایش دهیم و بردشان را زیاد کنیم به طوری که اگر در بحث دریا یک زمانی احتیاج به کیلومترها مسافت داشته باشیم آن را به 100 کیلومتر برسانیم. توانستیم سرعت موشک ها را بالا ببریم و انشالله در آینده ای نزدیک موشک های کروز دریایی با سرعت مافوق صوت هم دست پیدا کنیم.

در این گفته های وزیر دفاع به نکات مختلفی به صورت سربسته اشاره شده بود از جمله افزایش برد موشک ها که از 120 کیلومتر برای موشک نور به 300 کیلومتر برای قدیر رسیده و در این امر ایجاد تغییرات در موتور آنها هم مؤثر بوده است. بعلاوه افزایش سرعت موشک ها تا حد رسیدن به موشک کروز مافوق صوت هم نکته مهم دیگر سخنان وزیر دفاع بوده است. اگر رویکرد کشور چین در دهه 1990 و 2000 را دنبال کنیم در می یابیم که این کشور با بهسازی موشک های C-801 و C-802 به مرور در موشک های C-805 هم برد را افزایش داده و به بیش از 500 کیلومتر رسانده و هم در بعضی گونه ها سرعت موشک های این خانواده را هم به سرعت های مافوق صوت رسانده است.

موشک C-802

رویکرد دیگر را می توان در عملکرد روسیه در این زمینه دنبال کرد که موشک P-800 اونیکس، معروف به یاخونت نمونه آن است. این موشک با بهره گیری از پیشران اولیه سوخت جامد و سپس پیشران سوخت مایع رمجت توان رسیدن به سرعت 2.5 برابر سرعت صوت را دارد. در صورتی که یاخونت تمام جهت را با این سرعت حرکت کند برد آن به 120 کیلومتر محدود شده و در صورت پرواز با سرعت های کمتر تا برد 300 کیلومتر قابل دستیابی خواهد بود. کشور هند با یاری مستقیم روسیه پیروز به ساخت نمونه بومی و تا حدودی ارتقاء یافته از یاخونت با نام براهموس شده است که به سرعت 2.8 ماخ و برد نهایی 280 کیلومتر می رسد. بعلاوه چینی ها هم نمونه ای مشابه یاخونت با نام CX-1 در دست توسعه دارند.

یاخونت روسی و موشک های هندی و چینی پیشرفته از روی آن

هر دو کشور چین و هند علاقمند به صادرات این نوع موشک های خود هستند. برنامه هایی در غرب هم برای رسیدن به موشک کروز دریایی مافوق صوت وجود دارد. این نوع موشک ها به دلیل سرعت بالای خود با احتمال کمتری برای مورد اصابت نهاده شدن به وسیله پدافند شناور هدف رو به رو بوده و به علاوه فرصت بسیار کمتری برای واکنش به هدف می دهند. به اسم مثال موشکی که با سرعت 2.5 ماخ پرواز می نماید، 30 کیلومتر نهایی به جای مانده تا شناور دشمن را که به طور کامل در دید آن قرار می گیرد تنها در حدود 35 ثانیه طی می نماید. می توان گفت در آینده ناوگان فاقد موشک کروز مافوق صوت قطعاً دست پائین را در نبرد دریایی و دوئل رو در رو با شناورهای دشمن خواهد داشت. بنا بر این علاوه بر داشتن موشک های دوربرد، داشتن موشک های کروز مافوق صوت هم یکی از مؤلفه های تأثیرگذاری راهبردی به وسیله نیروی دریایی یک کشور خواهد شد.

سامانه های موشکی ضد کشتی و کروز ایرانی هر یک برای طیفی از اهداف و بردهای مختلف پیشرفته اند که در مجموع آرایه ای همگون از سلاح هایی دقیق، کارامد و با احتمال اصابت بالا را برای دفاع همه جانبه از سواحل طولانی کشورمان در جنوب و شمال در برابر انواع شناورهای کوچک و عظیم دشمن به وجود آورده اند . امید است در آینده هرچه نزدیک تر، تجهیز شناورهای دریایی کشورمان به موشک های کروز دریایی دوربردتر و هم مافوق صوت، تجهیز به کروزهای ضد اهداف زمینی همانند یاعلی و سومار و هم موشک های پدافند هوایی کوتاه برد تا دوربرد که می توانند نقش بسیار مؤثری در جهت رسیدن نیروی دریایی ارتش به سطح راهبردی در شأن ملت ایران داشته باشند، به خاتمه رسیده و بیش از پیش، قدرت بازدارندگی و توان پاسخگویی به هر تهدیدی، عیان گردد.