ویروس و دوره نهفتگی آن - ناق

تصویر: ویروس های مختلف دوره های نهفتگی متفاوتی دارند به همین دلیل بعضی از آن ها سریع تر از انواع دیگر شما را بیمار می نمایند.

مراقبین سلامت پس از کار در منطقه ها آلوده به ویروس ابولا، می بایستی به مدت 21 روز خود را قرنطینه نمایند. این مدت حداکثر زمان دوره نهفتگی ویروس ابولا است و در صورت آلودگی، پس از طی این مدت علائم بیماری بروز می نماید. سایر ویروس ها دوره های کمون متفاوتی دارند.

اصطلاح دوره کمون به مدت زمان بین ورود ویروس به بدن میزبان تا زمان بروز اولین علائم بیماری گفته می گردد. اما چرا ویروس ها دوره نهفتگی دارند؟ و چرا مدت زمان این دوره از فردی به فرد دیگر فرق دارد؟

از آن جایی که تب نخستین علامتی است که نشان می دهد تعداد ویروس به قدری در بدن فرد بالا رفته است که قابلیت آلوده کردن سایر افراد را دارد، پایش افراد از نظر تب دو بار در روز کفایت می نماید.دوره ی نهفتگی ویروس ها تحت تأثیر سرعت تکثیر و رشد ویروس، میزان آسیب پذیری و پاسخ ایمنی بدن فرد میزبان به ویروس، دوز ویروس وارد شده به بدن و راه آلودگی است.

ویروس ابولا چگونه باعث بیماری زایی می گردد؟

دور ه نهفتگی ویروس ابولا به تمامی این عوامل، بستگی دارد. به عنوان مثال، تلقیح مستقیم ویروس به پوست از طریق استفاده از سوزن مشترک یا آسیب تصادفی سر سوزن، باعث می گردد ویروس در بدن میزبان دوره نهفتگی کوتاه تری داشته باشد. زمانی که انتقال ویروس از طریق مایعات آلوده بدن به غشای مخاطی صورت می گیرد، این دوره طولانی تر است.

ویروس ابولا می تواند هر کدام از سلول های بدن میزبان را که دارای نوع خاصی از انتقال دهنده کلسترول هستند، آلوده نماید. اما با ورود ویروس به بدن از طریق غشای مخاطی یا بریدگی پوست، ویروس ابتدا باید سلول های ایمنی بدن را آلوده کند زیرا این سلول ها می توانند ویروس را به سایر قسمت های بدن منتقل نمایند.

بنابراین مهم ترین سلول هایی که ویروس در ابتدای ورود به بدن آلوده می نماید، سلول های ایمنی هستند که ویروس را به غشای رگ های خونی، کبد و طحال منتقل می نمایند.

ویروس هاری دوره ی نهفتگی بین 30 تا 100 روز دارد.پس از آلوده شدن سلول های ایمنی، ویروس قادر به تکثیر در سلول و استفاده از آن جهت انتقال به سایر قسمت های بدن است. هنگامی که تعداد ویروس ها در سلول به حد کافی رسید، سلول را پاره می نمایند یا از سلول به بیرون جوانه می زنند تا سلول های اطراف را نیزآلوده نمایند. این چرخه به همین صورت ادامه پیدا می نماید و در نهایت تعداد زیادی از سلول ها از بین می فرایند و اندام حیاتی از کار می افتد.

در حالی که این اتفاقات در بدن رخ می دهد، بدن شروع به مبارزه با ویروس از طریق تولید واسطه های شیمیایی می نماید و به این طریق تکثیر ویروس و تحریک بیشتر سیستم ایمنی را کنترل می نماید. این واسطه های شیمیایی موادی به نام کموکین ها و سایتوکین ها هستند، اگرچه این مواد می توانند مفید باشند اما در عین حال ممکن است به بدن فرد میزبان آسیب برسانند.

ویروس ابولا باعث تولید حجم زیادی از این مواد شیمیایی می گردد که باعث التهاب سیستمیک و سراسری در بدن فرد میزبان می گردد. از آن جایی که نوعی سلول ایمنی آلوده شده است، بدن فرد نمی تواند پاسخ ایمنی متناسبی برای هدف قرار دادن ویروس خاصی ایجاد کند.

در عوض گلبول های سفید خون، که معمولاً ویروس های مهاجم را شناسایی و نابود می نمایند، به دلیل پاسخ ایمنی ایجاد شده از بین می فرایند. ویروس ابولا به این صورت پاسخ ایمنی بدن را فلج می نماید و بدن فرد قادر به مبارزه با عفونت نیست.

سلول هایی که ویروس را شناسایی می نمایند، موادی شیمیایی به نام سیتوکین ها و کموکین ها ترشح می نمایند و آسیب وارده به رگ های خونی و سلول های کبدی در اثر این مواد شیمیایی التهابی باعث بروز علائم بیماری ابولا می گردد. این علائم شامل بثورات جلدی، استفراغ، اسهال و خونریزی است.

زمانی که ویروس تولید واسطه های شیمیایی را به میزان کافی تحریک کند و تعداد زیادی از سلول های رگ های خونی یا سلول های کبدی آلوده شوند، علائم بیماری ابولا بروز پیدا می نماید.

سلول هایی که ویروس را شناسایی می نمایند، موادی شیمیایی به نام سیتوکین ها و کموکین ها ترشح می نمایند.آلودگی و عفونت سلول های متعدد در بدن و در پی آن تکثیر ویروس امری زمانبر است. تا زمانی که تعداد سلول های ویروس در بدن کم باشد، قابل شناسایی و انتقال نیستند. به همین دلیل این زمان، با عنوان دوره نهفتگی ویروس شناخته می گردد.

سایر ویروس ها

ویروس آنفلونزا از طریق هوا منتقل می گردد و از راه دهان یا بینی وارد بدن می گردد. این ویروس با سرعت بالا سلول های دستگاه تنفسی را آلوده نموده و در این سلول ها تکثیر می یابد. با افزایش تعداد ویروس ها در بدن، علائم بیماری نیز بروز می نماید.

این ویروس نیاز به مهاجرت به قسمت های دیگر بدن ندارد، و به همین دلیل دوره نهفتگی آن تنها در حد یک یا دو روز است. در صورت آلودگی مغز یا اندام حیاتی دیگری دور از محل ورود ویروس، این دوره طولانی تر می گردد.

از سویی دیگر، ویروس هاری دوره ی نهفتگی بین 30 تا 100 روز دارد. در شرایط نادر، این دوره تا سال ها طول کشیده است. این ویروس معمولاً از طریق محل زخم وارد بدن می گردد و در طول اعصاب محیطی حرکت می نماید تا به مغز برسد و باعث التهاب بافت مغزی می گردد.

در صورت ورود ویروس به چهره، دوره نهفتگی نسبت به زمانی که از طریق اندام ها وارد گردد، کوتاه تر است. بنابراین هر چه محل عفونت اولیه از پاسخ میزبان دورتر باشد، یا فاصله محل ورود ویروس تا آسیب بافتی که منجر به بروز علائم می گردد، بیشتر گردد، انتظار داریم مدت زمان نهفتگی ویروس نیز طولانی تر باشد.

در طی دوره نهفتگی بسته به نوع ویروس، بیماری می تواند مسری باشد یا نباشد.

مهم ترین سلول هایی که ویروس در ابتدای ورود به بدن آلوده می نماید، سلول های ایمنی هستند. در مورد ویروس ابولا، میزان ویروس موجود در مایعات بدن در طی دوره نهفتگی، به قدری کم است که تست های مولکولی نیز نمی توانند آن را تشخیص بدهند. بنابر این عملاً امکان انتقال آن به سایرین وجود ندارد، به خصوص که انتقال آن نیاز به بروز علائم دارد.

اما ویروس هایی که در طول دوره نهفتگی به میزان زیادی در بدن فرد مبتلا وجود دارند، ممکن است از بین بفرایند. برای مثال، روتاویروس ها عامل اصلی اسهال در نوزادان هستند و به این ترتیب از بدن دفع می شوند. همچنین ویروس های فلج اطفال نیز قبل از شروع علائم از بین می فرایند.

با توجه به این حقیقت که ویروس ابولا در دوره نهفتگی مسری نیست، قرنطینه افراد آلوده بی علامت غیر ضروری است. از آن جایی که تب نخستین علامتی است که نشان می دهد تعداد ویروس به قدری در بدن فرد بالا رفته است که قابلیت آلوده کردن سایر افراد را دارد، پایش افراد از نظر تب دو بار در روز کفایت می نماید.

اصطلاح دوره کمون به مدت زمان بین ورود ویروس به بدن میزبان تا زمان بروز اولین علائم بیماری گفته می گردد.منبع: گرانت هیل کاوتورن، University of Sydney، آرینجای بانرجی، University of Saskatchewan

منبع: راسخون