علائم جدید گوارشی کرونا را بشناسید - ناق

به گزارش ایسنا، ممکن است بعضی بیماران مبتلا به کرونا بدون نشان دادن علائم ریوی، تنها با مسائل شکمی مراجعه نمایند و یا بعضی علائمی همچون تهوع، استفراغ یا اسهال را قبل از سایر تظاهرات همچون تب یا علائم تنفسی بروز دهند.

هرچه تعداد بیمار بیشتری ویزیت می شوند، بروز تظاهرات بالینی متفاوت با نمای کلاسیک بیماری (سرفه خشک و تب) بیشتر مشاهده گردد. این علائم گوارشی عمدتا در بیماران عظیمسال گزارش شده است، ولی در خصوص بچه ها نیز مواردی از اسهال مشاهده شده است.

بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، در کشور ما نیز مواردی از علائم گوارشی در بیماران مبتلا به کووید-19 مشاهده شده است. استرس و اضطراب نیز می تواند مسبب ایجاد بعضی از این علائم باشد. استرس، اضطراب و ترس از ابتلا به بیماری کووید-19، بیکاری و ناامنی شغلی در شرایط قرنطینه و یا حتی وجود بیماری های زمینه ای خاموش همچون سندرم روده تحریک پذیر ممکن است سبب شعله ور شدن این علائم گوارشی در طول دوره استرس زا گردد.

بعضی علائم گوارشی که ممکن است در فرد مبتلا به کرونا هم مشاهده شوند، در ادامه می آید:

اسهال

اسهال معمولا در افراد مبتلا به کووید-19 رخ می دهد. در مقاله منتشر شده در مجله گاستروانترولوژی آمریکا، مطالعه ای روی 206 بیمار مبتلا به شکل خفیف کووید-19 انجام گرفته است. 48 نفر از این افراد فقط علائم گوارشی و 69 نفر دیگر هر دو علائم گوارشی و تنفسی را داشتند. از مجموع این 117 نفر که دارای علائم گوارشی بودند، 19.4 درصد اسهال را به عنوان اولین علامت بیماری خود تجربه نموده اند.

برای بیشتر افراد، اسهال به معنی افزایش دفعات دفع و یا شل شدن قوام مدفوع است. در تعاریف پزشکی، دفعات حرکات روده که منجر به دفع می گردد به طور متوسط سه بار در روز است. با این حال اسهال، افزایش وزن مدفوع به میزان بالاتر از300 گرم در روز تعریف می گردد که عمدتا به دلیل آب اضافی سبب می گردد تا 60 تا 80 درصد از ماده مدفوع را آب تشکیل دهد. به این ترتیب، اسهال واقعی از بیماری هایی که باعث افزایش حرکات روده (اجابت مزاج) یا بی اختیاری می گردد، متمایز است. باید توجه کرد که اسهال می تواند منجر به کم آبی و از دست دادن مواد معدنی بدن گردد.

دلایل متعددی برای رخداد اسهال وجود دارد. اسهال ممکن است به دلیل عفونت، دارو ها و یا طی درمان رخ دهد. میزان اثر نوع رژیم غذایی برای بهبود اسهال، بستگی به علت و شدت مشکل دارد البته تحمل افراد به مواد غذایی متفاوت است.

نکات مفید تغذیه ای در کنترل اسهال

بعضی مواد غذایی سریع تر از دستگاه گوارش عبور می نمایند و سبب بدتر شدن اسهال می شوند. در زمان اسهال باید از مصرف این دسته از مواد خودداری کرد:

- غذا های چرب: غذا های سرخ نموده و یا حاوی چربی بالا و سس ها می توانند علائم اسهال را بدتر نمایند.

- لبنیات و مشتقات آن: در زمان اسهال روده ها نسبت به لبنیات حساس می شوند بنابراین توصیه می گردد از مصرف شیر و مشتقات آن مانند پنیر، کره و بستنی در طول دوره اسهال خودداری گردد البته مصرف ماست به ویژه ماست پروبیوتیک و دوغ استثنا است.

- قهوه و نوشیدنی های کافئین دار، کاکائو و شکلات: این نوشیدنی ها و تنقلات سبب از دست رفتن آب بدن می شوند و در شرایط اسهال که مقادیر زیادی آب و الکترولیت همراه با مدفوع شل دفع می گردد، مصرف این نوشیدنی ها سبب بدتر شدن شرایط بیمار و دهیدراته شدن او می گردد.

- شیرین نماینده های مصنوعی و سوربیتول: این شیرین نماینده ها اثرات روان نمایندگی بر دستگاه گوارش (ملین) دارند بنابراین از مصرف هرگونه شیرین نماینده مانند آبنبات، نوشابه ها، آدامس شیرین و سایر مواد غذایی شیرین باید خودداری کرد.

- مواد غذایی نفاخ: میوه ها و سبزی ها برای حفظ سلامت لازم هستند، اما زمان اسهال باید از مصرف بعضی مواد که ایجاد گاز فراوان در دستگاه گوارش می نمایند، پرهیز کرد. میوه ها و سبزی هایی همچون انواع کلم و گل کلم، بروکلی، حبوبات و غذا های پرچاشنی تا زمان بهبود نباید مصرف شوند همچنین از مصرف میوه و آب میوه با اثر ملین نمایندگی مانند آلو، انجیر و آب آلو نیز باید اکیدا خودداری گردد.

- غذا های مانده و کهنه: از غذا های مانده که ممکن است آلوده و یا لکه دار باشند مانند غذایی که مدت زیادی در خارج از یخچال مانده است و یا بطور نامناسبی نگهداری شده است باید اجتناب کرد. از مصرف غذای رستورانها، فست فودی ها و غذا های خیابانی نیز باید اجتناب کرد.

مواد غذایی مناسب برای زمان اسهال

- موز: موز رسیده به دلیل داشتن املاح مفید بویژه پتاسیم، به تامین الکترولیت های از دست رفته در طول اسهال یاری می نماید همچنین موز حاوی فیبر های محلول در آب به نام پکتین است که سبب جذب مایعات داخل روده ها می گردد همچنین بعضی ترکیبات موجود در موز خاصیت پره بیوتیک دارد و سبب رشد باکتری های مفید داخل روده عظیم می گردد.

- برنج: برنج سفید به راحتی در دستگاه گوارش هضم می گردد و به روده های پرکار در زمان اسهال استراحت می دهد همچنین برنچ سبب قوام دهی به مدفوع شل می گردد.

- سس سیب/سیب پخته/ کمپوت سیب بدون شکر: سیب منبع بسیار خوب پکتین است. فیبر بسیار زیادی که در سیب خام وجود دارد، هضم آن را برای روده ها سخت می سازد، ولی زمانی که پخته می گردد، دستگاه گوارش به راحتی آن را هضم می نماید. این شکل از سیب فواید زیادی از لحاظ تامین مواد مغذی و ایجاد احساس بهتری در زمان اسهال دارد البته در صورت ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر، مصرف کمپوت سیب بهتر است، توصیه نگردد.

- نان تست یا برشته: در زمان اسهال، مصرف نان سفید بهتر از نان سبوسدار، نان کامل یا نان قهوه ای است، زیرا بیشتر سبوس در نان سفید استخراج شده است و آن را برای هضم در دستگاه گوارش بویژه روده عظیم مناسب تر می سازد البته در صورت ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر ضروری است مصرف نان فاقد گلوتن توصیه گردد.

- پوره سیب زمینی: به دلیل کم بودن میزان فیبر سیب زمینی، این ماده در روده ها به راحتی هضم می گردد. در اسهال مصرف سیب زمینی آب پز یا بخارپز ساده و نرم شده (پوره) همراه با کمی نمک بدون افزودن روغن توصیه می گردد.

- جوجه آب پز یا بخار پز: این نوع طبخ جوجه، قوام ملایم و مناسبی ایجاد می نماید و قابلیت هضم پروتئین جوجه را بالا می برد همچنین مواد مغذی لازم در شرایط اسهال را تامین می نماید.

- ماست: به طور کلی در طول دوره اسهال، پرهیز از مصرف لبنیات توصیه می گردد، اما ماست استثنا است، زیرا حاوی پروبیوتیک های ترمیم نماینده جدار روده هایی است که در طول اسهال آسیب دیده اند. در زمان خرید ماست باید دقت کرد از نوع شیرین نباشد، زیرا سبب افزایش دفع مدفوع آبکی و فراوری گاز فراوان در روده ها می گردد.

- آب مرغ یا سوپ مرغ بدون چربی یا کم چربی: سوپ مرغ غذای مناسبی برای زمان اسهال است. این سوپ حاوی مواد مغذی و الکترولیت هایی است که الکترولیت ها و مواد مغذی از دست رفته در اسهال را جبران می نماید.

- آب: مصرف مایعات به ویژه آب در طول روز برای جبران کم آبی بدن در این افراد توصیه می گردد. بهتر است مایعات بین وعده های غذایی نوشیده گردد و حجم غدا در هر وعده غذایی کاهش یابد.

در صورتی که اسهال با رعایت توصیه های غذایی ذکر شده بهتر نشد، حتی بدتر شد و یا بیش از 5 تا 7 روز طول کشید و یا خون در مدفوع مشاهده شد ضروری است فرد به سرعت به پزشک مراجعه کند تا شرایط او مورد آنالیز بیشتر قرار گیرد و در صورت احتیاج درمان ویژه برای فرد لحاظ گردد.

تهوع و استفراغ

رعایت بعضی نکات تغذیه ای به کنترل تهوع و استفراغ یاری و از عوارض احتمالی جلوگیری می نماید. درنظر داشته باشید که بیمار باید از نظر اینگونه علائم گوارشی نیز تحت نظر پزشک باشد و بیماری فرد کنترل گردد.

نکات تغذیه ای که سبب کاهش تهوع می گردد به توضیح زیر است:

- از قرار دریافت در معرض بوی غذا بویژه غذا هایی که رایحه تندی دارند، اجتناب کنید. غذا های سرد یا هم دما با حرارت اتاق، بوی کمتری دارند.

- بیشتر از تنقلات و غذا های خشک، نشاسته ای و پرنمک مانند چوب شور، کراکر و سیب زمینی بهره ببرید.

- تعداد وعده های غذایی را افزایش و حجم غذا در هر وعده را کاهش دهید و از مصرف غذا در حجم سنگین خودداری کنید.

- بوییدن پوست لیموترش بعد از خراش دادن به کنترل تهوع یاری می نماید.

- مصرف تکه های میوه یخ زده یا آب میوه های رقیق شده همراه با یخ می تواند مفید باشد.

- اگر طعم دهان شما بد است می توانید از آبنبات هایی با طعم نعناع یا لیمو بهره ببرید.

- سعی کنید بیشتر استراحت کنید.

مصرف غذا های زیر در این افراد توصیه می گردد:

- تا زمانی که تهوع یا استفراغ دارید، از خوردن و آشامیدن هر ماده غذایی یا نوشیدنی پرهیز کنید.

- بعد از توقف استفراغ، عظیمسالان و بچه ها بالاتر از سه سال می توانند تکه های کوچک یخ را هر ده دقیقه به اندازه یک قاشق مرباخوری سپس هر 20 دقیقه به اندازه یک قاشق غذا خوری مک بزنند.

- پس از توقف استفراغ، می توانید کمی مایعات رقیق مانند آب مرغ یا گوشت، آب سیب یا ژلاتین میل کنید.

- با گذشت 8 ساعت از قطع شدن استفراغ، می توانید مصرف غذا های جامد را آغاز کنید. غذای جامد را با یک نوع غذای ساده و در اندازه خیلی کوچک در هر بار آغاز کنید. غذا باید بی بو، کم چرب و کم فیبر باشد. نمونه ای از غذا های مناسب برای این زمان شامل سس سیب (کمپوت سیب بدون افزودن شکر)، مرغ پخته، موز، عصاره رقیق گوشت، نان تست، تخم مرغ آب پز (بدون روغن افزوده)، انواع آب میوه و سبزی، سیب زمینی، چوب شور، کراکر، برنج، غلات پخته، شربت و ماست است.

در شرایط ایجاد تهوع و استفراغ، از غذا های زیر باید اجتناب کرد:

- غذا های پرچرب یا سرخ نموده

- آب میوه ها و نوشیدنی های خیلی شیرین

- غذا های بسیار معطر

- غذا های حاوی فیبر بالا

- غذا های نفاخ

- غذا ها و یا نوشیدنی های خیلی گرم