فیلم قسم چرا بازنده شد؟ - ناق

فیلم سینمایی قسم به کارگردانی محسن تنابنده با روایتی مرتبط با مفهوم قضاوت از فیلم های بحث برانگیز سینمای ایران در سال 98 بود که حالا می توان نسخه خانگی آن را تماشا کرد.

سینمای شیشه ای عنوان بسته ای روزانه است که در نظر داریم در قالب آن ضمن مرور مهمترین فیلم های فراوری و اکران شده در سال 98، در هر شماره به معرفی هر یک از آن ها برای تماشا در خانه ها در ایام نوروز 99 بپردازیم.

در شماره ششم سراغ فیلم سینمایی قسم به کارگردانی محسن تنابنده می رویم.

حتماً اولین چیزی که از محسن تنابنده به یادتان می آید نقش آفرینی او در سریال پایتخت است. این روز ها هم نامش را دوشادوش سیروس مقدم کارگردان و الهام غفوری تهیه کننده پایتخت به عنوان طراح و سرپرست تیم نویسندگان در تیتراژ و تیزر های تبلیغاتی این اثر می بینید، بازیگری که با فیلم های کمدی مطرح شد و در این قالب جا افتاد و از همان ابتدا بدش هم نمی آمد که پا به عرصه کارگردانی بگذارد.

سودای کارگردانی او را در سال 93 به ساخت فیلم کمدی گینس کشاند که در آن سال ها بالغ بر 3 میلیارد تومان فروخت، فروشی که البته قابل توجه بود.

فعالیت های محسن تنابنده، اما محدود به آثار طنز نیست، او اتفاقاً کارش را با آثار جدی آغاز کرد و این روز ها هم با تغییر رویه ترجیح می دهد نقش آفرینی در آثار جدی را دنبال کند. حضور در فیلم های سینمایی سه کام حبس و عنکبوت مصداق همین امر است. اصلاً محسن تنابنده خودش هم شخصیتی جدی دارد.

دلیلش هم تصویری که از خود در نشست های رسانه ای جشنواره فیلم فجر ارائه نموده است؛ اگر انتقادتان به آثارش را وارد نداند، سوال شما از یک به دو نرسیده، آشفته می گردد و لحن و مواضعش در چشم برهم زدنی آن شخصیت شوخ و شنگ فیلم های کمدی اش را از ذهنتان محو می نماید!

همین مایه های جدی شخصیتی و البته علاقه اش به تغییر جهت، او را بر آن داشت که پس از گینس فیلم سینمایی قسم را بسازد، فیلمی که حتی ذره ای ته مایه طنز در آن نمی بینید. تلخ است و مسئله قضاوت را به چالش می کشد.

محسن تنابنده از همان هایی بود که همزمان با سقوط هواپیمای اوکراینی و در پی اعتراض هنرمندان به این حادثه، به موج مجازی تحریم پیوست و مطرح نمود بعد از اتمام پایتخت 6 دیگر با صدا و سیما همکاری نمی نماید این موضع گیری به شدت با انتقاد علاقمندان مجموعه پایتخت در فضای مجازی روبرو شد و جالب اینکه تنابنده بعد ها و همزمان با هیجان زدگی ناشی از رونمایی نوروزی فصل ششم پایتخت تلویحاً برای ساخت فصل های بعدی اعلام آمادگی کرد!

قسم فیلمی جاده ای است که بخش اعظمی از اتفاقات آن در داخل یک اتوبوس رخ می دهد. ایده مرکزی آن درباره مراسم قسامه است و داستان آن حول محور راضیه می چرخد که پنجاه نفر از فامیل هایش را گرد هم آورده تا بروند و قسم بخورند که شوهر خواهرش، خواهرش را کشته است.

فیلم مقدمه ای جذاب دارد که باعث می گردد دنبالش کنید، اما این نقطه عطف در همان مقدمه می ماند، کشمکش های بین آدم ها در همان اتوبوس آنقدر ادامه دار می گردد که گاهی ارتباط بین این کشمکش ها با داستان اصلی را گم می کنید.

نوع کارگردانی آن هم شما را به یاد فیلم های تلویزیونی می اندازد هرچند تنابنده برای فرار از این موضوع از کلوزآپ های پی در پی استفاده نموده، اما حتی همین شگرد هم او را از افتادن در دام تلویزیونی بودن، نجات نداده است.

کارنامه فیلم در زمان اکران عمومی

قسم موضوعی پرکشش در دل خود را دارد، اما نتوانست در بازه اکران مخاطبان را با خود همراه کند. دلیلش را می توان در فیلمنامه جستجو کرد؛ فیلمنامه ای که دیالوگ های گل درشت زیاد دارد، هیچ کدام از شخصیت های داخل آن اتوبوس شخصیت پردازی نشده اند، آنقدر دیالوگ های بی ربط بینشان رد و بدل می گردد که برای مخاطب گنگ می گردد و اصلاً گاهی ممکن است نام شخصیت ها را فراموش کنید.

این فیلم در اکران عمومی چیزی نزدیک به 3 میلیارد تومان فروخت. فروشی که آن را در جرگه شکست خورده ها قرار داد و باعث شد حتی نتواند هزینه ابتدایی خود را در بیاورد.

با این حال تیغ انتقاد فیلم روی موضوع قضاوت است؛ این را می گردد از واکنش افراد داخل اتوبوس فهمید که بی آنکه بدانند اصل موضوع چیست حاضرند مرگ و زندگی یک فرد را در دست بگیرند، از اصرار های راضیه که میخواهد به هر نحوی به خونخواهی خواهرش بعضیزد.

آیا شما هم این فیلم را دوست خواهید داشت؟

نوع روایت قسم که در یک اتوبوس حادث می گردد ممکن است شما را به یاد 12 مرد خشمگین بیندازد که از همان ابتدا بعضی منتقدان را بر آن داشت که بگویند تنابنده در ساخت قسم نگاهی به آن فیلم داشته با این وجود این یک روایت متفاوت در سینمای ایران است.

صحنه تصادف اتوبوس در این فیلم را می توان یکی از سکانس های خوب آن دانست به این موضوع باید فیلمبرداری خوب تورج اصلانی را نیز اضافه نمود که اگرچه در اغلب سکانس ها بنا به خواسته کارگردان دل ندارد یک لانگ شات به شما نشان دهد، اما در این صحنه خوب مخاطب را غافلگیر می نماید.